Lễ Khâm Niệm là một trong những nghi thức quan trọng trong việc tổ chức tang lễ cho người chết văn hóa tâm linh Việt Nam. Nghi thức này là một bước quan trọng trong hành trình giúp vong linh người mất có thể chuyển từ thế giới này sang thế giới khác (có thể là địa ngục hoặc thiên đường).

Lễ Khâm Liệm là gì?

Lễ Khâm Niệm hay còn gọi là Khâm Liệm (lượm xác) là một nghi thức quan trọng trong quá trình tiến hành tang lễ của người Việt. Khâm niệm được thực hiện bằng cách dùng vải hoặc lụa để quấn thi thể người chết sau khi đã thực hiện xong lễ mộc dục (tắm rửa sạch sẽ cho người mất), nhằm chuẩn bị cho bước nhập quan.

Lễ Khâm Liệm hay Niệm là đúng?

Chúng ta đều biết ngôn ngữ Việt Nam khá phong phú theo vùng miền khác nhau, thậm chí là hai thôn cùng một xã vẫn có giọng nói khác nhau. Như vậy, niệm hay liệm không quan trọng và cách đọc đúng của từ này chính là Khâm Liệm.

Lễ Khâm Niệm có thể hiểu đơn giản là việc bọc thân thể của người đã khuất, nhằm chuẩn bị cho bước nhập quan sau này. Qua việc thực hiện khâm liệm, người thân thể hiện lòng tri ân và sự quan tâm đến linh hồn người đã mất, và đồng thời duy trì các phong tục truyền thống và giá trị tâm linh trong văn hóa Việt Nam.

Khâm Liệm và mền Quang Minh trong đạo Phật:

Người theo đạo Phật thường có mền Quang Minh để đắp, trên đó ghi danh hiệu Phật, chú Vãng Sanh, chú Thất Phật Diệt Tội, các bài kinh và câu kệ. Mền này thường được may bằng vải tốt, vải lụa màu vàng, đỏ, và được thêu chỉ ánh kim.

Mền Quang Minh - Có nơi gọi là khăn Quang Minh — Mền Quang Minh – Có nơi gọi là khăn Quang Minh

Nghi thức Khâm Niệm được diễn ra như sau:

Khâm liệm có nghĩa là bọc, gói, quấn cho người đã khuất. Quy trình khâm liệm bao gồm đầy đủ việc chăn liệm (bọc người mất) bằng vải hoặc lụa. Có hai loại chăn liệm: đại liệm và tiểu liệm. Đại liệm là việc bọc người mất 7 lần bằng vải hoặc lụa, trong khi tiểu liệm là bọc người mất 3 lần bằng vải hoặc lụa.

Dưới đây là chi tiết quy trình Khâm Niệm:

Bước 1: Chọn ngày giờ và lập bàn thờ vong:

Gia đình xem và chọn ngày giờ phù hợp để khâm niệm, tránh trùng tang và tạo sự yên tâm cho người thân.

Xem: Kỵ tuổi người chết ở đây.

Lập bàn thờ vong, gọi là cỗ linh sa, là một bước quan trọng trong quy trình. Bàn thờ vong được đặt trên một chiếc bàn rộng và có bài vị và thông tin của người đã mất. Phía trước bài vị thường có mâm trái cây gồm bưởi và chuối, và bên cạnh đó là một bát hương.

Bước 2: Chuẩn bị quan tài:

Tiếp theo, gia đình chuẩn bị quan tài phù hợp với kích thước của người đã mất. Trong quan tài, đặt một ít bao trà khô dưới đáy áo quan trước khi thực hiện khâm niệm giúp hạn chế mùi tử thi thoát ra ngoài. và giữ vệ sinh hơn.

Bước 3: Tiến hành Lễ Khâm Liệm (Khâm Niệm)

Khi đã lựa chọn được giờ tốt, gia đình tiến hành chuẩn bị cho nghi lễ Khâm Niệm. Trước tiên, trải sẵn chiếu cạnh quan tài và đặt người đã khuất nằm xuống một miếng vải lớn. Dưới đáy vải được bố trí thêm 3 chiếc đai bằng vải trắng, ngang bắp chân, mông và vai của người đã mất. Sau đó, gia đình từ từ bọc vải từ bắp chân, qua thân và đến đầu của người đã mất.

Trong trường hợp gia đình muốn để lộ mặt người mất để con cháu ở xa cũng như nhìn mặt lần cuối, có thể trang điểm sơ để nét mặt người mất được tươi tắn hài hoà. Tuy nhiên, nếu không muốn để lộ mặt, gia đình có thể dùng vải xô mềm phủ mặt người đã mất và không mở mặt ra nữa, chỉ có thể mở trong những trường hợp đặc biệt.

Tiếp theo, thực hiện việc Khâm Liệm trên giường và liệm xuống đất. Điều này giúp gói người chết thật kín. Trong quá trình Khâm Niệm, thi thể người mất được đặt trên chiếc chiếu dưới nền nhà, khăn phủ mặt và đũa ngáng miệng được bỏ ra để chuẩn bị cho tiểu liệm.

Sau khi tiến hành Tiểu Liệm, gia đình tiếp tục gấp các đồ lót, đệm đầu và tay chân của người đã mất gọn gàng. Gấp chăn bên trái trước, bên phải sau, rồi gấp dưới chân lên, tiên đầu xuống. Tiếp đến, buộc vải Tiểu Liệm lại theo chiều dọc và chiều ngang.

Sau khi Tiểu Liệm hoàn tất, gia đình tiến hành Đại Niệm cũng theo cách tương tự. Khi đã hoàn thành cả Tiểu và Đại Liệm (Niệm), người đã khuất được đặt lên vải tạ quan chờ tiếp tục bước nhập quan.

Trong lễ Khâm Niệm của người Việt, từ xưa tới nay, nhân dân thường sử dụng vải trắng để bọc quấn người đã mất. Cuối cùng, thực hiện phủ mặt bằng giấy bản hoặc vải xô trắng và không sử dụng vải pha nilon. Kết thúc nghi thức Khâm Niệm.

Những lưu ý khi tiến hành Lễ Khâm Niệm

Đây là những lưu ý quan trọng mà người nhà người mới chết nên nhớ khi thực hiện nghi thức Khâm Niệm:

Tạo không gian đủ rộng: Đảm bảo tạo không gian đủ rộng để nghi thức diễn ra dễ dàng hơn. Gia đình nên để mọi người thực hiện Khâm Niệm làm việc của họ mà không gây quá nhiều cản trở.
Tránh chó, mèo gần thi thể: Động vật như chó, mèo cũng không thể được phép lại gần vì nó mang điện tích dương lớn, gần thi thể có thể gây ra hiện tượng hút thi thể và làm cho người đã mất đứng dậy. Điều này sẽ gây hoang mang cho mọi người trong đám tang. Và có thể khiến cho gia quyến gặp phải hiện tượng “Trùng Tang”.
Không sử dụng quan tài từ gỗ liễu: Gỗ liễu không ra hoa kết trái, việc sử dụng quan tài làm từ gỗ liễu có ý nghĩa đời sau không có người nối dõi. Thay vào đó, nên lựa chọn quan tài làm từ gỗ cây tùng, cây bách.
Tránh để nước mắt rơi vào thi thể: Khi ai đó ra đi, có rất nhiều người tiếc thương, buồn đau và khóc. Tuy nhiên, không được để nước mắt rơi vào thi thể vì sẽ khiến họ khó ra đi thanh thản.

Hiện nay, lễ khâm niệm là một trong những nghi thức quan trọng trong phong tục lễ tang Việt Nam, đây là một cách để tôn vinh và tưởng nhớ người đã khuất sắp bước qua một hành trình mới. Nó mang đậm văn hóa tâm linh và ý nghĩa văn hóa sâu sắc của người Việt, đây là nét đẹp truyền thống cần được gìn giữ và kế thừa.

Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo vì nó sẽ không đúng hoàn toàn với địa phương của bạn. Hy vọng rằng, bạn sẽ hiểu khâm liệm là gì và cách thức mà người Việt tiến hành nghi thức này đều giống hoặc gần giống nội dung mà bài viết này cung cấp.

Tuy nhiên, với mỗi dân tộc, vùng miền địa phương, tôn giáo khác nhau thì lại có những cách thức thực hiện khác nhau. Chúc bạn tìm được những thông tin bổ ích và phục vụ tốt nhu cầu tìm hiểu của mình. Chúc bạn và gia đình luôn an lạc!

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang mục đích tổng hợp thông tin để tham khảo, mọi nội dung được tạo ra thông qua việc khảo sát ý kiến, lời khuyên và đánh giá từ các bậc chuyên gia và người có kinh nghiệm trong văn hóa Việt. Mọi thông tin thắc mắc xin vui lòng liên hệ chúng tôi.

Tag: ngời thái; tây nghệ; miền tây; thái gọi; khu lăng; táng tang; tháp long; khai thác; mộ; trọn gói